Lepidoptera takımı; canlıların Animalia (hayvanlar) âlemi, Arthropoda (eklembacaklılar) şubesi, Insecta (böcekler) sınıfına dâhil bir takımdır. Insecta sınıfında Coleoptera (kınkanatlılar) takımından sonra en fazla tür sayısına sahiptir. Dünya üzerinde tespit edilmiş 46 süper familyaya ve 126 familyaya ait 150 binden fazla türe sahiptir (Species, 2022). Bu tür sayısı, yaklaşık olarak tanımlanan toplam canlı organizma türlerinin yüzde 10'una karşılık gelmektedir.

Lepidoptera takımının güncel tür sayılarının verildiği Şekil 1.’de 126 familyadan en fazla türe sahip olan 29 familya sayısal olarak gösterilmiştir.

Lepidoptera Linnaeus, 1758 takımı, ismini kanat yüzeylerinin pullarla örtülü olmasından almıştır. Lepis: pul anlamına gelmekte, ptera: kanatlar anlamına gelmektedir. Bu iki kelimenin birleşmesi ile olusan Lepidoptera, pul kanatlılar anlamına gelmektedir. Türkçede ise bu takıma “kelebekler” adı verilmektedir. Pullar, içerdikleri pigment maddeleri ve yapılarına bağlı olarak, ışığı kırma ve yansıtma gibi fiziksel olaylar sonucunda, kanatlarda renk ve desenlenmeler oluştururlar. Kanatlarda görülen bu renk ve desenler, Lepidoptera’da özellikle tür ve alttür düzeyindeki taksonların teşhis ve tanımında önemli rol oynamıştır (Koyuncu, 2012).

Lepidoptera takımı, gündüz kelebekleri veya gerçek kelebekler: (Rhopalocera = topuz antenliler) ve gece kelebekleri veya güveler: (Heterocera = değişken antenliler) olmak üzere iki guruba ayrılmaktadır. Bu ayırım, bazı araştırmacılar tarafından alttakım olarak, bazı araştırmacılar tarafından ise, grup olarak ele alınmıştır. Gündüz kelebekleri (Rhopalocera), birtakım kolayca fark edilebilir özellikleri ile güvelerden (Heterocera) ayırt edilmektedir. Rhopalocera türlerinin; Antenlerinin ucunun genelde topuz ya da kalın yapıdadır, gündüz vakitlerinde aktif olmaları, dinlenme halinde kanatlarını yukarı doğru katlayarak dik vaziyette tutmaları, göz alıcı renk ve desenli olmaları ile Heterocera türlerinden ayırt edilmektedir (Koyuncu, 2012).

Ülkemizde Lepidoptera takımı ile ilgili ilk bilimsel araştırmalar Ahmet Ömer Koçak tarafından 1966 yılında başlatılmış, bilimsel ilk yayın ise 1975 yılında yayınlanmıştır (Koçak & Kemal, 2012).

Koçak ve Kemal (2018), hem kendi çalışmaları hem de diğer araştırmacıların çalışmaları neticesinde hazırlamış oldukları faunistik listeye göre; Türkiye’de dokuz familyaya ait toplam 412 gündüz kelebeği türü olduğu belirtmektedirler. Listede 369 türün Papilionoidea üst familyasına ve 43 türün de Hesperioidea üst familyasına ait olduğu belirtilmiştir.

Avrupa’da 496 kelebek türünün varlığı dikkate alındığında, Türkiye’deki kelebek tür sayısının neredeyse tüm Avrupa kıtasındaki tür sayısı kadar olduğunu görüyoruz.  Ülkemizin sahip olduğu farklı iklim tipleri, yükselti farklılıkları, Asya-Avrupa-Afrika kıtalarının kesişimi konumunda olması ve bitki çeşitliliği gibi etmenler kelebek çeşitliliğindeği zenginliğimizin temel sebeplerindendir.

Karaçetin ve Welch (2011), yapmış oldukları Türkiye’deki Kelebeklerin Kırmızı Kitabı çalışmalarında ülkemizde bulunan kelebeklerin 45’inin endemik ve 21 türün ise dağılımının çoğunluğunun Türkiye sınırları içerisinde olup endemiğe yakın olduğunu belirtmişlerdir. Türkiye’deki toplam tür sayısı dikkate alındığında türlerin yaklaşık %10’unun endemik olduğu görülmektedir. Bu da koruma stratejilerinin geliştirilmesi için önemli bir orandır. Çizelge 1.’de Türkiye’de nesli tehlike kategorisinde bulunan endemik türlerimiz gösterilmiştir (Karaçetin & Welch, 2011).

Çizelge 1. Türkiye’deki endemik türlerden, bölgede tükenmiş (RE), tehdit altında (CR, EN, VU), tehdite yakın (NT) kelebek türlerinin listesi (Karaçetin & Welch, 2011)

Çizelge 1.’de de görüldüğü üzere 45 endemik türümüzden 13 türün nesli tehdit kategorisine girmiş, bu 13 türden P.bollandi ise kritik olarak nitelendirilmiştir.

_{Kaynaklar:
İnternet: Species. (2022). https://www.catalogueoflife.org/data/taxon/LP: https://www.catalogueoflife.org/data/taxon/LP. Son Erişim Tarihi: June 14, 2022
Karaçetin, E., & Welch, H. J. (2011). Türkiye'deki kelebeklerin kırmızı kitabı: Doğa Koruma Merkezi.
Koçak, A., & Kemal, M. (2012). Iğdır Kelebekleri. The Centre For Entomological Studies Ankara.
Koçak, A., & Kemal, M. (2018). A synonymous and distributional list of the species of the Lepidoptera of Turkey. Centre for Entomological Studies Memoirs, 8, 01-489.
Koyuncu, T. (2012). Amasya Akdağ ve çevresi gündüz kelebekleri (Rhopalocera: Lepidoptera) faunası üzerine araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi}