Romen Gelinciği (Tomares dobrogensis (Caradja, 1895))

Romen Gelinciği (Tomares dobrogensis (Caradja, 1895)) Türkiye Dağılım Haritası

Son Güncelleme: Pazartesi, 30 Ekim, 2023 - 00:33 - Kaynaklar: A.Koçak + Trakel.org + Adamer Kelebek + Kelebek Türk
Lokman BAŞ
Açıklama / Genel Bilgiler

Romen Gelinciği (Tomares dobrogensis - Tomares nogelii dobrogensis (Caradja, 1895))

Türe Ait Genel Özellikler

Bazı kaynaklarda Anadolu Gelinciği'nin (Tomares nogelii) alttürü olarak geçmektedir. T.nogelii dobrogensis için özellikle biyolojik izolasyon ile ilgili ve genetik çalışmalarla ilgili kesin veriler/sonuçlar olmadığı için tür seviyesine yükselememektedir. "Tüm morfolojik veriler, bunların henüz genetik olarak kararlı bir fenotip elde edemeyen ve çoğu popülasyonun coğrafi izolasyonu tarafından teşvik edilen evrimsel olarak genç türler olduğunu ve daha farklı bir gelişme içinde olduğunu göstermektedir." [1]. Aynı kaynakta "Yakın zamanda (11.VI.2000) yayınlanan bir çalışmada (Koçak 2000) nogelii/nesimachus kompleksi, nogelii Freyer, 1851, dobrogensis Caradja, 1895 ve nesimachus Oberthür, 1893 yarıtürü ile birlikte nogelii (Freyer, 1851) üsttür olarak kabul edilmiştir. Staudinger (1901) tarafından tanımlanan aurantiaca formu, nogelii yarıtürünün bir alttürüne yükseltilmiş ve Hazar Gölü nogelli ssp. cesa yarıtürünün bir diğer alttürü olarak yerleştirilmiştir. Son olarak, Ankara ilinden dobrogensis yarı türünün bir alt türü olan ssp. uighurica yeni olarak tanımlanmıştır." şeklinde belirtilmektedir [1].

Tip Lokalitesi: Rumänien, Dobrudscha, Tultscha (Tulcea)

T.nogelii ve T.nogelii dobrogensis tip lokalitesi Romanya-Dobrogea olduğu için isimlendirilmesi "dobrogensis" olarak yapılmıştır.

T.nogelii dobregensis kanat üstünde T.nogelii üzerinde bulunan turuncu bölgeler bulunmamaktadır. Kanatları kapalı olarak dinlendiği için kanat üstü görüntüsü almak çok güçtür. Uçarda ya da çiftleşme öncesi kur davranışlarında kanat üstü görüntüsü alınabilir.

Türkiye için koruma statüsü henüz belli olmayan türün Romanya için "son derece yüksek yok olma riski olan kritik tehlike altındaki türler" listesinde geçmektedir [2].

Eskişehir ili için yeni kayıtlar [3] yayınında bildirilmiş ve T.nogelii ve T.dobrogensis arasındaki boyut farkına değinilmiştir: "Ankara'da alınan örneklerde, T. nogelii ile T. dobrogensis arasındaki en önemli fark büyüklüktür. Tarladan toplanan örnekler T. nogelii'den önemli ölçüde daha büyüktür. Örneklerin Astragalus macrocephalus'a yumurtladığı görüldü."[4]

Çalışmamızda incelenen orta Türkiye'den dobrogensis'e atfedilen bireyler de Anadolu'nun başka yerlerinde toplanan nogelii'den önemli bir fenotipik veya moleküler farklılık göstermedi ve onlarla haplotipleri paylaştı, Ukrayna, Kırım ve Romanya'dan gelen popülasyonlar farklıydı, birkaç benzersiz haplotip gösterdi ve sadece Astragalus ponticus ile beslendikleri kaydedildi. Bu nedenle, ssp'yi tanıyoruz. dobrogensis, Romanya'da ve Karadeniz'in kuzeyinde izole edilmiş T. nogelli popülasyonlarını temsil etmekte ve Türkiye'de görülmediği sonucuna varmaktadır [5].

2004 yazında, Macin Dağları'ndaki araştırma saha gezilerinden birinde, T. nogelii dobrogensis'in bir erkek bireyini gözlemledik, fotoğrafladık ve topladık [6]. Ne yazık ki, sonraki günlerde yapılan aramalar yeni örnekler getirmedi ve ne konukçu bitki Astragalus ponticus'un araştırılan alanda tanımlanmasını sağladı. [7]

Tomares nogelii dobrogensis (Caradja)
Ülke: Romanya.
Statü ve Koruma Faizi: Statü - tehlikede.
Romanya'dan sadece tek bir nüfus bilinmektedir.
Taksonomi ve Tanım: bkz. Higgins ve Riley (1983) ve Hesselbarth ve Schurian (1984). [7]

Habitat, her biri 1,5 m yüksekliğe ulaşan önemli Astragalus ponticus meşcerelerinin geliştiği Meşe-gürgen ağaçlıklı bozkır içindeki perdelerden oluşmaktadır. Kelebekler, Astragalus ponticus'un çiçeklerinin yakınındaki çiçeklere veya yapraklara konar. Hem ♂♂ hem de ♀♀ Astragalus ponticus çiçeklerinin nektarıyla beslenir. Dişi, çiçeğin henüz açılmamış çiçek tomurcukları arasına birer birer yumurta bırakır. Yumurta son derece iyi kamufle edilmiştir. 60 dakika içinde 12 T. nogelii dobrogensis bireyi gözlemledik. [7]

Sınıflandırma

...

Orjinal Kombinasyon

...

Tip Lokalitesi

...

Tür Etimoloji

...

Türe Ait Diğer Özellikler

...

Tanım Kriteleri ▼

...

Benzer Türler

...

Tanı Kartları/Teşhis Anahtarları

...

Fiziksel Özellikler ▼

Kanat Açıklığı

...

Birincil Renkler

...

Eşeysel Dimorfizm

...

Yaşam Dönemleri ▼

Nesil Sayısı

...

Kışlama

...

Yumurta Dönemi

...

Larva/Tırtıl Dönemi

...

Pupa/Koza/Krizalit Dönemi

...

Uçuş Dönemi

...

Beslenme ve Habitat ▼

Habitat/Yaşam Alanı

...

Yükselti

...

Larva Bitkileri

...

Ergin Besin/Konukçu Bitkileri

...

Davranışlar ▼

Göç Durumu

...

Diğer Davranışsal Özellikler

...

Diğer Canlılarla İlişkileri ▼

...

Koruma ve Endemizm ▼

Koruma

...

Endemizm

...

Sinonim ve Kombinasyonlar Taksonomist
   
Alttürler Taksonomist
   
Dünya Dağılımı ▼

Türkiye, Romanya.

Palearktik Bölge Dağılımı ▼

Türkiye, Romanya.

Türkiye Dağılımı ▼

Adana, Ankara, Bolu, Nevşehir.

Faydalanılan Kaynaklar

  • [1] Van Oorschot, H. (2000). Zu Tomares in der Türkei. Ergänzungen und Korrekturen zu Hesselbarth, Van Oorschot and Wagener, 1995: die Tagfalter der Türkei. 3 (Lepidoptera). Phegea, 28, 87-117.
  • [2] Şerban, C. (2013). Entomological characteristics of natural forest area Gârboavele (Galaţi county-Romania). In Actual problems of protection and sustainable use of the animal world diversity (pp. 167-169).
  • [3] Seven, S. (2014). A new species of blue from Turkey, Neolycaena soezen Seven, sp. n.(Lepidoptera: Lycaenidae). SHILAP Revista de lepidopterología, 42(166), 311-317.
  • [4] Koçak, A. Ö. (2000). A synonymic List of the Butterflies of Ankara province (Turkey)(Lepidoptera). Misc. Pap., Ankara, 67(69), 1-22.
  • [5] Nazari, V., & ten Hagen, W. (2020). Molecular taxonomy of Tomares hairstreaks (Lepidoptera, Lycaenidae, Theclinae). Deutsche Entomologische Zeitschrift, 67, 19.
  • [6] Rákosy, L. (2013). Fluturii diurni din România: Cunoaştere, protecţie, conservare. Mega.
  • [7] Rákosy, L., & Craioveanu, C. (2015). Redescovering Tomares nogelii dobrogensis Caradja, 1895 in Romania. Entomologica romanica, 19, 13-16.

Dış Bağlantılar

  • ...

Haritalar/Fotoğraflar
Kelebek/Tırtıl/Pupa Fotoğrafları: 
Tomares nogelii dobrogensis Kanat Üstü (Dorsal)
Türkiye Dagılımı: 
Sınıflandırma

İçeriklerde Sık Kullanılan Terimler

*Alttür (Subspecies): Türün diğer alt birimlerinden taksonomik olarak farklı, coğrafik olarak sınırlandırılmış, aralarında gen alışverişi olan bölgesel bir topluluk.
*Cins: Birbirine benzer türlerin toplandığı taksonomik kategori. Cins isimleri daima büyük harfle başlar ve italik olarak yazılır. İtalik yazma şansı yoksa altı çizili olarak yazılır. Örn: Polyommatus.
*Dimorfizm: Bir populasyonda morfolojik olarak iki tipin var oluşu.
*Ekolojik Yalıtım (Ekolojik İzolasyon): Aynı yerde yaşayan bir populasyonun kısımları arasında ekolojik nedenlerden dolayı eşeysel yalıt ımın oluşu.
*Eşeysel Dimorfizm: Erkekle dişi arasındaki yapısal farklılık.
*Fenon: Fenotipik olarak birbirine benzeyen örneklerden biri.
*Fenotip: Çevre faktörlerinin etkisiyle belirli sınırlar içinde değişebilen (reaksiyon normu), genotipin meydana getirdiği özelliklerin tümü (çoğunlukla bir bireyin görünüşü).
*Holotip: Üzerinde ilk defa özgül tanımlanmanın yapıldığı (yayınlanmış olmalıdır) va da İndikasyonla verilmiş olan, nominal taksonun tek bir bireyi.
*İkiztür (Siblingspecies): Üreme bakımından ya lıtılmış ; fakat yapısal olarak birbirine benzeyen türler.
*Katalog: Literatüre dayanılarak. belirli bir taksona ait isimlerin ve kaynakların liste halinde verilmesi.
*Kontrol Listesi (Çekliste): Kolleksiyonların düzenlenmesinde yardımcı olmak için, bir grubun taksonlarının bir düzen içinde verilmesi.
*Morfolojik Özellik: Bir organizmanın dış görünümündeki yapısal özelliklerdir. Bu özellikler, bir organizmanın türünü belirlemek, filogenetik ilişkileri anlamak ve evrimsel tarihi anlamak için kullanılabilir. Organizmanın anatomisi, fizyolojisi, histolojisi, embriyolojisi, sistematiği ve taksonomisi gibi birçok farklı alanda önemlidir. Örneğin, kelebeklerin anten yapısı, kanat şekli, bacak yapısı ve renklenme özellikleri gibi morfolojik özellikleri, kelebek türlerinin tanınmasına yardımcı olabilir.
*Nomenklatür: İsimler sistemi.
*Polimorfizm: Bir populasyondaki gen ve fenotip çeşitliliği.
*Sintip (Syntypus): Holotipi ayrılmamış bir tip serisi içerisinde, örneklerin herbirine verilen isim.
*Sinonim (Synonym = Eşad): Aynı taksona birden fazla verilen isimlerin herbiri. Bunlardan eski olanı, yani ilk verileni taksonun geçerli ismi olarak kullanılır.
*Taksan (Taxon; Çoğulu Taxa): Belirli bir kategori içine sokulabilecek ve yeni bir isim verilebilecek kadar fark gösteren taksonomik bir grup. Örneğin: Papilio machaon (tür kategorisinde takson), Papilio (cins kategorisinde takson), Papilionidae (familya kategorisinde takson).
*Tanım (Description): Taksonomide bir taksonun ya da örneğin, sınırlarını ortaya koymaksızın, diğer taksonlarla ayırımını net olarak belirtmeksizin, özelliklerinin verilmesidir.
*Teşhis (Determination): Bir bireyin taksonomik olarak tesbiti.
*Teşhis Anahtarı: Taksonları birbirlerinden kolayca ayırtedebilmek için, belirli bir sisteme göre düzenlenmiş karakter dizinleri.
*Tip (Typus): Bir taksana ismini veren bir örnek.
*Tip Lokalitesi (Locus Typicus): Neotip, lektotip ya da holotipin toplanmış olduğu yer.
*Varyasyon: Kalıtsal olan değişinimler.
*Yerel İsim: Bir taksonun o bölgedeki (yöresel) ismi. Nomenklatür (bilimsel isimlendirme) bakımından önemsizdir.
*Yöresel İsim: Bir taksonun o dildeki ismi.

Her sistematik taksonun sonunda o taksonu ilk defa tanımlayan bilim adamının ismi ve çoğunlukla yayınlandığı tarih bulunur. Örneğin, Pezotettix anatolica Uvarov, 1934. Tarih bir virgül ile yazardan ayrılır. Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılmış olarak kullanılabilir. Örneğin. Linneus. Linn. olarak. Eğer yazar ismi tarih ile birlikte ya da sadece yazar ismi olarak bir parantez içine alınmış ise. bu, tanımlanan türün bir zamanlar (tür tanımlandığı zaman ya da daha sonra) başka bir cinse bağlı olduğunu gösterir. Örneğin, Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939); natoliae tür ismi bir zamanlar Micropodisma'ya bağlıydı, daha sonra cins değişikliği yapılmıştır. Tercihen bu parantezden sonra revizyonu yapanın ismi kullanılır. Örneğin Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939) Weidner, 1969.

Büyük baş harfle yazılmış italik bir isim (tek bir kelime) cinsi gösterir; eğer, sonuna 'sp.' gelirse o cinse ait bir türü, 'spp.' gelirse o cinse ait türleri ifade eder. Örneğin Gompus sp. (bir türü), Gomphus spp. (cinse ait türleri). Aynı durum alttürler için de geçerlidir. Örneğin subsp.; subspp. kullanılır. “ssp.” de aynı zamanda alt türleri belirtmek için kullanılmaktadır.

http://www.nic.funet.fi/pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/