Türkistan İparhanı (Melitaea arduinna (Esper, 1783))

Türkistan İparhanı (Melitaea arduinna (Esper, 1783)) Türkiye Dağılım Haritası

Son Güncelleme: Perşembe, 30 Mart, 2023 - 22:29 - Kaynaklar: A.Koçak + Trakel.org + Adamer Kelebek + Kelebek Türk
Açıklama / Genel Bilgiler

Türkistan İparhanı (Melitaea arduinna (Esper, 1783))

Uçuş Dönemi: Mayıs, Haziran, Temmuz.

Kanat Açıklığı: 40-45 mm.

Larvalar Peygamber çiçekleri (Centaurea behen) üzerinde beslenir.

Erkeklerde ön ve arka kanat üzeri kırmızımsı kahverengi turuncu karışımıdır ve siyah kenar çizgileri incedir. Ön kanatla arka kanat üst desenlenmesi siyahtır ve benzerlik gösterir; ön kanatta siyah kenar alt bandı tamdır ve bu bant ile kenar çizgisi arasında içe bakan ok başı benek dizisi vardır, bu dizi kenar bandını oluşturur; orta dış bandı hafif S harfi şeklinde bir dalgalanma gösterir ve ortada siliktir; orta benek dizisi küçük siyah beneklerden meydana gelmiştir ve kuvvetlice S harfi şeklinde bir dalgalanma gösterir; ön kanat hücresinde geniş birkaç tane halka şeklinde desenler vardır. Arka kanat üst yüzünde ön kanattan farklı olarak kenar alt bandı, orta dış bandı ve orta benek dizisi arasında kalan kare ve dikdörtgen şeklindeki desenlerin ortalarında küçük siyah noktalar vardır. Ön kanat alt yüzü turuncudur ve orta benek dizisi küçük siyah beneklerden oluşmuştur. Arka kanat alt yüzü sarımsı bej rengindedir, orta dış bandı turuncudur ve içlerinde küçük siyah noktalar vardır, bu noktalar bu kelebeği Benekli Büyük İparhan’dan ayırır. Arka kanat alt yüzünde orta bölge ve bazal bölge kısa siyah beneklerle ve bazal üst bölgesi de turuncu kısa bantlarla süslenmiştir. Dişilerde ön ve arka kanat desenlenmesi erkeğe benzer, ancak kanat üst zemini açık kahverengidir ve ön kanattaki benekler ve lekelerin tamamı kirli beyaz, arka kanattakiler ise açık sarıdır.

Kelebekleri çiçekli çayırlar, dağ etekleri, orman açıklıkları ve çalılık sahalarda görmek mümkündür.

Türkiye Dağılımı: Adana, Adıyaman, Amasya, Antalya, Balıkesir, Bitlis, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Hakkari, Hatay, Isparta, Kars, Kırklareli, Konya, Kütahya, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Siirt, Van, Batman, Şırnak, Osmaniye

Dünya Dağılımı: Afganistan, Bulgaristan, Çin Halk Cumhur., Yunanistan, Irak, Ürdün, Kazakistan, Kırgızistan, Makedonya, Romanya, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Türkiye, Tian Shan Dağları, Ukrayna, Özbekistan

Haritalar/Fotoğraflar
Sınıflandırma
Endemizm: 
Koruma Statüsü: 

İçeriklerde Sık Kullanılan Terimler

*Alttür (Subspecies): Türün diğer alt birimlerinden taksonomik olarak farklı, coğrafik olarak sınırlandırılmış, aralarında gen alışverişi olan bölgesel bir topluluk.
*Cins: Birbirine benzer türlerin toplandığı taksonomik kategori. Cins isimleri daima büyük harfle başlar ve italik olarak yazılır. İtalik yazma şansı yoksa altı çizili olarak yazılır. Örn: Polyommatus.
*Dimorfizm: Bir populasyonda morfolojik olarak iki tipin var oluşu.
*Ekolojik Yalıtım (Ekolojik İzolasyon): Aynı yerde yaşayan bir populasyonun kısımları arasında ekolojik nedenlerden dolayı eşeysel yalıt ımın oluşu.
*Eşeysel Dimorfizm: Erkekle dişi arasındaki yapısal farklılık.
*Fenon: Fenotipik olarak birbirine benzeyen örneklerden biri.
*Fenotip: Çevre faktörlerinin etkisiyle belirli sınırlar içinde değişebilen (reaksiyon normu), genotipin meydana getirdiği özelliklerin tümü (çoğunlukla bir bireyin görünüşü).
*Holotip: Üzerinde ilk defa özgül tanımlanmanın yapıldığı (yayınlanmış olmalıdır) va da İndikasyonla verilmiş olan, nominal taksonun tek bir bireyi.
*İkiztür (Siblingspecies): Üreme bakımından ya lıtılmış ; fakat yapısal olarak birbirine benzeyen türler.
*Katalog: Literatüre dayanılarak. belirli bir taksona ait isimlerin ve kaynakların liste halinde verilmesi.
*Kontrol Listesi (Çekliste): Kolleksiyonların düzenlenmesinde yardımcı olmak için, bir grubun taksonlarının bir düzen içinde verilmesi.
*Morfolojik Özellik: Bir organizmanın dış görünümündeki yapısal özelliklerdir. Bu özellikler, bir organizmanın türünü belirlemek, filogenetik ilişkileri anlamak ve evrimsel tarihi anlamak için kullanılabilir. Organizmanın anatomisi, fizyolojisi, histolojisi, embriyolojisi, sistematiği ve taksonomisi gibi birçok farklı alanda önemlidir. Örneğin, kelebeklerin anten yapısı, kanat şekli, bacak yapısı ve renklenme özellikleri gibi morfolojik özellikleri, kelebek türlerinin tanınmasına yardımcı olabilir.
*Nomenklatür: İsimler sistemi.
*Polimorfizm: Bir populasyondaki gen ve fenotip çeşitliliği.
*Sintip (Syntypus): Holotipi ayrılmamış bir tip serisi içerisinde, örneklerin herbirine verilen isim.
*Sinonim (Synonym = Eşad): Aynı taksona birden fazla verilen isimlerin herbiri. Bunlardan eski olanı, yani ilk verileni taksonun geçerli ismi olarak kullanılır.
*Taksan (Taxon; Çoğulu Taxa): Belirli bir kategori içine sokulabilecek ve yeni bir isim verilebilecek kadar fark gösteren taksonomik bir grup. Örneğin: Papilio machaon (tür kategorisinde takson), Papilio (cins kategorisinde takson), Papilionidae (familya kategorisinde takson).
*Tanım (Description): Taksonomide bir taksonun ya da örneğin, sınırlarını ortaya koymaksızın, diğer taksonlarla ayırımını net olarak belirtmeksizin, özelliklerinin verilmesidir.
*Teşhis (Determination): Bir bireyin taksonomik olarak tesbiti.
*Teşhis Anahtarı: Taksonları birbirlerinden kolayca ayırtedebilmek için, belirli bir sisteme göre düzenlenmiş karakter dizinleri.
*Tip (Typus): Bir taksana ismini veren bir örnek.
*Tip Lokalitesi (Locus Typicus): Neotip, lektotip ya da holotipin toplanmış olduğu yer.
*Varyasyon: Kalıtsal olan değişinimler.
*Yerel İsim: Bir taksonun o bölgedeki (yöresel) ismi. Nomenklatür (bilimsel isimlendirme) bakımından önemsizdir.
*Yöresel İsim: Bir taksonun o dildeki ismi.

Her sistematik taksonun sonunda o taksonu ilk defa tanımlayan bilim adamının ismi ve çoğunlukla yayınlandığı tarih bulunur. Örneğin, Pezotettix anatolica Uvarov, 1934. Tarih bir virgül ile yazardan ayrılır. Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılmış olarak kullanılabilir. Örneğin. Linneus. Linn. olarak. Eğer yazar ismi tarih ile birlikte ya da sadece yazar ismi olarak bir parantez içine alınmış ise. bu, tanımlanan türün bir zamanlar (tür tanımlandığı zaman ya da daha sonra) başka bir cinse bağlı olduğunu gösterir. Örneğin, Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939); natoliae tür ismi bir zamanlar Micropodisma'ya bağlıydı, daha sonra cins değişikliği yapılmıştır. Tercihen bu parantezden sonra revizyonu yapanın ismi kullanılır. Örneğin Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939) Weidner, 1969.

Büyük baş harfle yazılmış italik bir isim (tek bir kelime) cinsi gösterir; eğer, sonuna 'sp.' gelirse o cinse ait bir türü, 'spp.' gelirse o cinse ait türleri ifade eder. Örneğin Gompus sp. (bir türü), Gomphus spp. (cinse ait türleri). Aynı durum alttürler için de geçerlidir. Örneğin subsp.; subspp. kullanılır. “ssp.” de aynı zamanda alt türleri belirtmek için kullanılmaktadır.

http://www.nic.funet.fi/pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/