Cezayir Zıpzıpı (Carcharodus stauderi)

Cezayir Zıpzıpı (Carcharodus stauderi) Türkiye Dağılım Haritası

Son Güncelleme: Pazartesi, 25 Temmuz, 2022 - 01:31 - Kaynaklar: A.Koçak + Trakel.org + Adamer Kelebek + Kelebek Türk
Açıklama / Genel Bilgiler

Habitat ve Davranış: Sıcak, kuru çimenli kayalık yerlerde. Cinsin ısıya en dayanıklı türü, yarı çöllerde (Sina) de görülür. Yunanistan'da düşük seviyeler. Kuzey Afrika'daki tepeler ve dağlar. Kuzey Afrika'da yaygın bir türdür. Tip lokalitesi Cezayir'in Konstantin ve Oran illeri ile Tunus'tur. Ege'de Rodos'tan başlamak üzere Türkiye'nin Güneydoğusu ile Filistin arasında ve Kuzey İran'da uçtukları da gözlenmiştir. Başta Güney mermer zıpzıpı (Carcharodus boeticus) olmak üzere (ki genital analiz gereklidir) mermer zıpzıpı, şark zıpzıpı gibi ailenin diğer türleri ile karıştırılabilecek bir türdür. Genelde çalılık ve orman kenarlarında ot ve çiçekleri olan çok kuru ve çok sıcak alanlarda, hatta yarı çöl alanlarda uçarlar. Sıcağa en dayanıklı türlerdendir. Fenolojileri hakkında fazla bilgi yoktur. Mart-Ekim arasında birden fazla kuşak ürerler. Kurak ve taşlık arazileri ve kuru dere yataklarını tercih eder. Kanat açıklığı 28-30 mm'dir. Tür, çoğunlukla baklagil bitkileri ve otların hakim olduğu dağ bozkır bölgelerinde yaşar.

Alt Türler
Kuzey Afrika'dan nominate alt türün yanı sıra, ramses (Mısır'dan) ve ambiguus (Türkiye ve Orta Doğu) alt türleri de tanımlanmıştır.

Dağılım
Kuzey Afrika, Levant ve bazı Yunan adaları (Kos, Rodos). Yakın Doğu'da İran'a kadar. Fas'tan Küçük Asya'ya ve Transkafkasya da dahil olmak üzere kuzey İran'a dağıtılır.

Fenoloji
Birkaç nesil. Fenoloji çok az çalışılmıştır. Kış uykusu aşaması muhtemelen yarı yetişkin larvadır.

Besin bitkileri
Az bilinir (Ballota undulata üzerinde kanıtlanmıştır, ancak muhtemelen Ballota cinsinin diğer türleri ve muhtemelen Marrubium).

Teşhis Anahtarı

  • Oldukça küçük bir zıpzıpdır.
  • Ön kanat arka kanat arasındaki kontrast mermer zıpzıp kadar belirgin değildir.
  • Apeks altı benekleri düz bir hat oluşturur.
  • s2 deki benek belirgindir ancak mermer zıpzıp kadar geniş değildir.
  • Arka kanat benekleri genellikle tanıdır ve girinti çıkıntı yapmadan düze yakın seyreder.
  • Ön kanat bazal bölgeye yakın açık -beyaz alan birçok bireyde dikkat çeker.
  • Kanat altı mermer zıpzıpa benzer ama kontrast az olduğundan benekler daha net izlenebilir.
Haritalar/Fotoğraflar
Kelebek/Tırtıl/Pupa Fotoğrafları: 
© Ali Atahan,   Türkiye, Antalya
© Валентин Владимирович Тихонов,   Azerbaycan, Talysh Mountains
Dağılım Haritası: 
DTDT KayıtlarıAdameros & Trakel Kayıtları
Sınıflandırma
İngilizce İsimlendirme: 
Eastern Marbled Skipper
Üst Familya (Superfamily): 
Alt Familya (Subfamily): 
Kabile (Tribe): 
Cins (Genus): 
Boyut: 
Nesil Sayısı: 
2 nesil

İçeriklerde Sık Kullanılan Terimler

*Alttür (Subspecies): Türün diğer alt birimlerinden taksonomik olarak farklı, coğrafik olarak sınırlandırılmış, aralarında gen alışverişi olan bölgesel bir topluluk.
*Cins: Birbirine benzer türlerin toplandığı taksonomik kategori. Cins isimleri daima büyük harfle başlar ve italik olarak yazılır. İtalik yazma şansı yoksa altı çizili olarak yazılır. Örn: Polyommatus.
*Dimorfizm: Bir populasyonda morfolojik olarak iki tipin var oluşu.
*Ekolojik Yalıtım (Ekolojik İzolasyon): Aynı yerde yaşayan bir populasyonun kısımları arasında ekolojik nedenlerden dolayı eşeysel yalıt ımın oluşu.
*Eşeysel Dimorfizm: Erkekle dişi arasındaki yapısal farklılık.
*Fenon: Fenotipik olarak birbirine benzeyen örneklerden biri.
*Fenotip: Çevre faktörlerinin etkisiyle belirli sınırlar içinde değişebilen (reaksiyon normu), genotipin meydana getirdiği özelliklerin tümü (çoğunlukla bir bireyin görünüşü).
*Holotip: Üzerinde ilk defa özgül tanımlanmanın yapıldığı (yayınlanmış olmalıdır) va da İndikasyonla verilmiş olan, nominal taksonun tek bir bireyi.
*İkiztür (Siblingspecies): Üreme bakımından ya lıtılmış ; fakat yapısal olarak birbirine benzeyen türler.
*Katalog: Literatüre dayanılarak. belirli bir taksona ait isimlerin ve kaynakların liste halinde verilmesi.
*Kontrol Listesi (Çekliste): Kolleksiyonların düzenlenmesinde yardımcı olmak için, bir grubun taksonlarının bir düzen içinde verilmesi.
*Morfolojik Özellik: Bir organizmanın dış görünümündeki yapısal özelliklerdir. Bu özellikler, bir organizmanın türünü belirlemek, filogenetik ilişkileri anlamak ve evrimsel tarihi anlamak için kullanılabilir. Organizmanın anatomisi, fizyolojisi, histolojisi, embriyolojisi, sistematiği ve taksonomisi gibi birçok farklı alanda önemlidir. Örneğin, kelebeklerin anten yapısı, kanat şekli, bacak yapısı ve renklenme özellikleri gibi morfolojik özellikleri, kelebek türlerinin tanınmasına yardımcı olabilir.
*Nomenklatür: İsimler sistemi.
*Polimorfizm: Bir populasyondaki gen ve fenotip çeşitliliği.
*Sintip (Syntypus): Holotipi ayrılmamış bir tip serisi içerisinde, örneklerin herbirine verilen isim.
*Sinonim (Synonym = Eşad): Aynı taksona birden fazla verilen isimlerin herbiri. Bunlardan eski olanı, yani ilk verileni taksonun geçerli ismi olarak kullanılır.
*Taksan (Taxon; Çoğulu Taxa): Belirli bir kategori içine sokulabilecek ve yeni bir isim verilebilecek kadar fark gösteren taksonomik bir grup. Örneğin: Papilio machaon (tür kategorisinde takson), Papilio (cins kategorisinde takson), Papilionidae (familya kategorisinde takson).
*Tanım (Description): Taksonomide bir taksonun ya da örneğin, sınırlarını ortaya koymaksızın, diğer taksonlarla ayırımını net olarak belirtmeksizin, özelliklerinin verilmesidir.
*Teşhis (Determination): Bir bireyin taksonomik olarak tesbiti.
*Teşhis Anahtarı: Taksonları birbirlerinden kolayca ayırtedebilmek için, belirli bir sisteme göre düzenlenmiş karakter dizinleri.
*Tip (Typus): Bir taksana ismini veren bir örnek.
*Tip Lokalitesi (Locus Typicus): Neotip, lektotip ya da holotipin toplanmış olduğu yer.
*Varyasyon: Kalıtsal olan değişinimler.
*Yerel İsim: Bir taksonun o bölgedeki (yöresel) ismi. Nomenklatür (bilimsel isimlendirme) bakımından önemsizdir.
*Yöresel İsim: Bir taksonun o dildeki ismi.

Her sistematik taksonun sonunda o taksonu ilk defa tanımlayan bilim adamının ismi ve çoğunlukla yayınlandığı tarih bulunur. Örneğin, Pezotettix anatolica Uvarov, 1934. Tarih bir virgül ile yazardan ayrılır. Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılmış olarak kullanılabilir. Örneğin. Linneus. Linn. olarak. Eğer yazar ismi tarih ile birlikte ya da sadece yazar ismi olarak bir parantez içine alınmış ise. bu, tanımlanan türün bir zamanlar (tür tanımlandığı zaman ya da daha sonra) başka bir cinse bağlı olduğunu gösterir. Örneğin, Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939); natoliae tür ismi bir zamanlar Micropodisma'ya bağlıydı, daha sonra cins değişikliği yapılmıştır. Tercihen bu parantezden sonra revizyonu yapanın ismi kullanılır. Örneğin Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939) Weidner, 1969.

Büyük baş harfle yazılmış italik bir isim (tek bir kelime) cinsi gösterir; eğer, sonuna 'sp.' gelirse o cinse ait bir türü, 'spp.' gelirse o cinse ait türleri ifade eder. Örneğin Gompus sp. (bir türü), Gomphus spp. (cinse ait türleri). Aynı durum alttürler için de geçerlidir. Örneğin subsp.; subspp. kullanılır. “ssp.” de aynı zamanda alt türleri belirtmek için kullanılmaktadır.

http://www.nic.funet.fi/pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/