Kaplan Kırlangıçkuyruk (Papilio alexanor)

Kaplan Kırlangıçkuyruk (Papilio alexanor) Türkiye Dağılım Haritası

Son Güncelleme: Cumartesi, 25 Haziran, 2022 - 23:06 - Kaynaklar: A.Koçak + Trakel.org + Adamer Kelebek + Kelebek Türk
Açıklama / Genel Bilgiler

Uzun kuyruklu , parlak sarı renkleri , hızlı ve güçlü uçuşuyla göz kamaştıran büyük bir kelebektir. Uzun mesafelere uçabilen dik , kayalık arazileri seven bu kelebek günün en sıcak saatlerinde aktiftir. Anten topuzlarının uçları beyazdır.

Zoocoğrafik Yapısı

Papilio alexanor, dağılım merkezi orta ve güney Anadolu olan tipik bir Ponto-Akdeniz türüdür (sensu De Lattin, 1967). Buradan, Tersiyer boyunca, irano-turanik Sırtları izleyerek doğuya ve kıyı Toros Dağları'nı izleyerek güney ve batıya doğru alanını genişletmiştir. Batıda, "Aşağı Egeid" üzerinden Peloponnesos'a ve kıta Yunanistan'ına ulaşmıştır. Aşağı Egeid, Tersiyer'in çeşitli dönemlerinde, Samos'tan Girit'e kadar Ege Adaları üzerinden Anadolu ve Peloponnesos arasında çok önemli bir bağlantıyı temsil etmiştir. Leestmans & Arheilger (1988), Girit'te muhtemelen bu güzergahı kullanan birçok Lepidopter türünün tamamen yokluğunun altını çizmektedir, ancak kimse bu yokluğu bazı kanıtlarla destekleyememektedir. P. alexanor da Girit'te henüz bulunmamıştır, muhtemelen adada hiç mevcut değildir, adadaki yokluğu muhtemelen soyunun tükenmesinin bir sonucudur. Bu tür yalnızca Aşağı Egeid'in ortaya çıkmış bir kalıntısı olan Sisam'da bulunmaktadır. Tür, Colias aurorina, Thersamonia thetis, Kretania eurypylus vb. gibi diğer kseromontan türlerin (sensu Varga, 1975; idem, 1977) dağılım modelini takip etmektedir. P. alexanor'un Doğu Yunan bölgelerinde belirgin bir şekilde bulunmaması, Avrupa bölgelerine yayılma yönü olarak Alt Egeid'in kullanıldığına tanıklık edecektir. P.alexanor, kıta Yunanistan'ına ulaştıktan sonra, alanını Batı'ya doğru genişletmiş, trans-adriatik veya trans-ionian bir yolla Güney İtalya'ya (Calabria ve Sicilya'da kalıntı popülasyonlar bulduğumuz) ve Balkan kıyı masifleri boyunca Kuzey'e ulaşmış olmalıdır. Istria'dan Venedik, Lombard ve Piyemonte Prealpleri boyunca Provence ve Güney Fransa'ya ulaşmış olmalıdır. Würmian buzullaşmaları türün sürekli yayılımını kesintiye uğratmış, İtalyan prealpin popülasyonlarını yok etmiş ve böylece bugünkü süreksiz dağılımı ortaya çıkarmıştır.
Anthocharis damone, Pieris ergane gibi diğer Ponto-Akdeniz türleri de muhtemelen aynı rotayı izlemiştir. Bu türlerin Avrupa'daki yayılışlarını karşılaştırdığımızda, hem korolojilerinde hem de ekolojik gereksinimlerinde yüksek derecede uyum olduğunu görürüz.
P. alexanor'un Pontus kökeni, larva evrelerinde konakçı bitki olarak kullanılan botanik türlerin analizi ile de doğrulanmaktadır. Doğu bölgeleri, İran-Turan tipi botanik birlikteliklerle karakterize edilen benzer ekosistemler tarafından paylaşılmaktadır. Orada, P. alexanor konakçı bitki olarak sadece Ferula cinsinin veya ilgili Heptaptera cinsinin birçok türünü kullanmaktadır. Ferula türünün farklılaşma ve yayılma merkezi güneybatı ve orta Asya'dır. Dahası, P. alexanor'un erken evreleri sadece floreal beslenme alışkanlığı ve Ferula'ya yüksek adaptasyon için özelleşmiştir. Bu durum Nakamura & Ae'nin (1977) Umbellifera'nın tür için tek orijinal konak bitki olduğu sonucuna varmasına yol açmıştır. P.alexanor, biyocoğrafik olarak farklı bölgeleri kolonize ederken batıya doğru yayılımı sırasında, daha sonra Trinia sp., Ptychotis sp. ve Opopanax sp. gibi diğer Umbelliferous bitkilere geçerek kendi beslenme seçimini değiştirmiştir. Yüksek adaptasyon esnekliği nedeniyle, alexanor böylece Güney Fransa ve Kuzeybatı İtalya'ya ulaşarak farklı botanik bileşenlere sahip biyotopları kolonize edebilmiştir.
[1]

 

RAKIM: 500 metre üzerindeki yüksekliğe kadar görülür.

HABİTAT: Sıcak , kurak ve çiçekli yamaçlar , orman açıklıkları, çalılık çayırlarda gözlemlenir.

BESİN BİTKİLERİ: Mübarekdikeni (Carduus benedictus), Çakşır otu, şeytantersi vb.(Ferula) ve kaymakotu (Opopanax) cinsleri başta olmak üzere çeşitli maydanozgiller (Apiacaea).

  • Alt Türler

  • Papilio alexanor destelensis (Nel & Chauliac, 1983)
  • Papilio alexanor eitschbergeri (Bollino & Sala, 1992)
  • Papilio alexanor graecus (Schmidt, 1989)
  • Papilio alexanor hazarajatica (Wyatt, 1961)
  • Papilio alexanor radighierii (Sala & Bollino, 1991)
  • Papilio alexanor var. judaeus (Staudinger, 1894)
  • Papilio alexanor var. maccabaeus (Staudinger, 1892)
  • Papilio alexanor var. orientalis (Romanoff, 1884)
  • Papilio alexanor voldemar (Kreuzberg, 1989)

Kaynaklar:
[1] Bollino, M., & Sala, G. (2004). Synopsis of Papilio alexanor Esper, 1799. Bologna: Natura-Edizioni Scientifiche.
Haritalar/Fotoğraflar
Dağılım Haritası: 
Pailio Alexanor (Kaplan Kırlangıçkuyruk) Dünya Dağılımı
Sınıflandırma
İngilizce İsimlendirme: 
Southern Swallowtail
Üst Familya (Superfamily): 
Konaklar ve Habitatlar: 

İçeriklerde Sık Kullanılan Terimler

*Alttür (Subspecies): Türün diğer alt birimlerinden taksonomik olarak farklı, coğrafik olarak sınırlandırılmış, aralarında gen alışverişi olan bölgesel bir topluluk.
*Cins: Birbirine benzer türlerin toplandığı taksonomik kategori. Cins isimleri daima büyük harfle başlar ve italik olarak yazılır. İtalik yazma şansı yoksa altı çizili olarak yazılır. Örn: Polyommatus.
*Dimorfizm: Bir populasyonda morfolojik olarak iki tipin var oluşu.
*Ekolojik Yalıtım (Ekolojik İzolasyon): Aynı yerde yaşayan bir populasyonun kısımları arasında ekolojik nedenlerden dolayı eşeysel yalıt ımın oluşu.
*Eşeysel Dimorfizm: Erkekle dişi arasındaki yapısal farklılık.
*Fenon: Fenotipik olarak birbirine benzeyen örneklerden biri.
*Fenotip: Çevre faktörlerinin etkisiyle belirli sınırlar içinde değişebilen (reaksiyon normu), genotipin meydana getirdiği özelliklerin tümü (çoğunlukla bir bireyin görünüşü).
*Holotip: Üzerinde ilk defa özgül tanımlanmanın yapıldığı (yayınlanmış olmalıdır) va da İndikasyonla verilmiş olan, nominal taksonun tek bir bireyi.
*İkiztür (Siblingspecies): Üreme bakımından ya lıtılmış ; fakat yapısal olarak birbirine benzeyen türler.
*Katalog: Literatüre dayanılarak. belirli bir taksona ait isimlerin ve kaynakların liste halinde verilmesi.
*Kontrol Listesi (Çekliste): Kolleksiyonların düzenlenmesinde yardımcı olmak için, bir grubun taksonlarının bir düzen içinde verilmesi.
*Morfolojik Özellik: Bir organizmanın dış görünümündeki yapısal özelliklerdir. Bu özellikler, bir organizmanın türünü belirlemek, filogenetik ilişkileri anlamak ve evrimsel tarihi anlamak için kullanılabilir. Organizmanın anatomisi, fizyolojisi, histolojisi, embriyolojisi, sistematiği ve taksonomisi gibi birçok farklı alanda önemlidir. Örneğin, kelebeklerin anten yapısı, kanat şekli, bacak yapısı ve renklenme özellikleri gibi morfolojik özellikleri, kelebek türlerinin tanınmasına yardımcı olabilir.
*Nomenklatür: İsimler sistemi.
*Polimorfizm: Bir populasyondaki gen ve fenotip çeşitliliği.
*Sintip (Syntypus): Holotipi ayrılmamış bir tip serisi içerisinde, örneklerin herbirine verilen isim.
*Sinonim (Synonym = Eşad): Aynı taksona birden fazla verilen isimlerin herbiri. Bunlardan eski olanı, yani ilk verileni taksonun geçerli ismi olarak kullanılır.
*Taksan (Taxon; Çoğulu Taxa): Belirli bir kategori içine sokulabilecek ve yeni bir isim verilebilecek kadar fark gösteren taksonomik bir grup. Örneğin: Papilio machaon (tür kategorisinde takson), Papilio (cins kategorisinde takson), Papilionidae (familya kategorisinde takson).
*Tanım (Description): Taksonomide bir taksonun ya da örneğin, sınırlarını ortaya koymaksızın, diğer taksonlarla ayırımını net olarak belirtmeksizin, özelliklerinin verilmesidir.
*Teşhis (Determination): Bir bireyin taksonomik olarak tesbiti.
*Teşhis Anahtarı: Taksonları birbirlerinden kolayca ayırtedebilmek için, belirli bir sisteme göre düzenlenmiş karakter dizinleri.
*Tip (Typus): Bir taksana ismini veren bir örnek.
*Tip Lokalitesi (Locus Typicus): Neotip, lektotip ya da holotipin toplanmış olduğu yer.
*Varyasyon: Kalıtsal olan değişinimler.
*Yerel İsim: Bir taksonun o bölgedeki (yöresel) ismi. Nomenklatür (bilimsel isimlendirme) bakımından önemsizdir.
*Yöresel İsim: Bir taksonun o dildeki ismi.

Her sistematik taksonun sonunda o taksonu ilk defa tanımlayan bilim adamının ismi ve çoğunlukla yayınlandığı tarih bulunur. Örneğin, Pezotettix anatolica Uvarov, 1934. Tarih bir virgül ile yazardan ayrılır. Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılmış olarak kullanılabilir. Örneğin. Linneus. Linn. olarak. Eğer yazar ismi tarih ile birlikte ya da sadece yazar ismi olarak bir parantez içine alınmış ise. bu, tanımlanan türün bir zamanlar (tür tanımlandığı zaman ya da daha sonra) başka bir cinse bağlı olduğunu gösterir. Örneğin, Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939); natoliae tür ismi bir zamanlar Micropodisma'ya bağlıydı, daha sonra cins değişikliği yapılmıştır. Tercihen bu parantezden sonra revizyonu yapanın ismi kullanılır. Örneğin Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939) Weidner, 1969.

Büyük baş harfle yazılmış italik bir isim (tek bir kelime) cinsi gösterir; eğer, sonuna 'sp.' gelirse o cinse ait bir türü, 'spp.' gelirse o cinse ait türleri ifade eder. Örneğin Gompus sp. (bir türü), Gomphus spp. (cinse ait türleri). Aynı durum alttürler için de geçerlidir. Örneğin subsp.; subspp. kullanılır. “ssp.” de aynı zamanda alt türleri belirtmek için kullanılmaktadır.

http://www.nic.funet.fi/pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/