Küçük Beyazmelek (Pieris rapae (Linnaeus, 1758))

Küçük Beyazmelek (Pieris rapae (Linnaeus, 1758)) Türkiye Dağılım Haritası

Son Güncelleme: Pazar, 22 Ekim, 2023 - 23:47 - Kaynaklar: A.Koçak + Trakel.org + Adamer Kelebek + Kelebek Türk
Lokman BAŞ
Açıklama / Genel Bilgiler

Küçük Beyazmelek (Pieris rapae (Linnaeus, 1758))

Ülkemizin her yerinde gözlemlenen yaygın bir orta boy beyaz kelebeklerdendir. Yerleşim yerlerinde sıkça rastlanır.

Pieris rapae, beyaz kelebek familyasından bir türdür. Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika'da yaygın olarak bulunur. Göçmen bir türdür ve dünyanın birçok bölgesinde bulunabilir. Kanatları beyaz renklidir ve kanat uçlarından koyu renkli desenlerle ayrılırlar.

Yetişkinlerinin kanat açıklığı yaklaşık olarak 45-60 mm arasındadır. Dişiler, kenarları dikenli yeşilimsi sarı renkte olan yumurta sarılarını turuncu renkli yapraklara tek tek bırakırlar. Larvaları, genellikle kruvaze yapraklı bitkiler (Brassicaceae) olmak üzere birçok bitki türünde beslenirler.

RAKIM: 3000 metreye kadar görülebilir.

HABİTAT: Her türlü arazide yaşar.

BESİN BİTKİLERİ: Turpgillerden çeşitli bitkiler ve ekili lahanalardır.(Brassicaceae)

Türkiye Dağılımı: Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye

Dünya Dağılımı: Afganistan, Arnavutluk, Ermenistan, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bulgaristan, Bahreyn, Bosna Hersek, Beyaz Rusya, İsviçre, Çin Halk Cumhur., Kıbrıs Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Danimarka, Cezayir, Estonya, İspanya, Finlandiya, Fransa, İngiltere, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, Hırvatistan, İrlanda, Hindistan, Irak, İran, İzlanda, İtalya, Ürdün, Japonya, Kazakistan, Kırgızistan, Kuveyt, Litvanya, Lüksemburg, Letonya, Fas, Makedonya, Moğolistan, Malta, Meksika, Hollanda, Norveç, Umman, Pakistan, Polonya, Portekiz, Katar, Romanya, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan, İsveç, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, Suriye, Tacikistan, Türkmenistan, Tunus, Türkiye, Tian Shan Dağları, Tayvan, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Özbekistan, Virjin Adaları, Vietnam Sosyalist, Yugoslavya.

Palearktik Bölge Dağılımı: Afganistan, Arnavutluk, Ermenistan, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bulgaristan, Bahreyn, Bosna Hersek, Beyaz Rusya (Belarus), İsviçre, Çin Halk Cumhuriyeti, Kıbrıs Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Danimarka, Cezayir, Estonya, İspanya, Finlandiya, Fransa, İngiltere, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, Hırvatistan, İrlanda, Irak, İran, İzlanda, İtalya, Ürdün, Japonya, Kazakistan, Kırgızistan, Kuveyt, Litvanya, Lüksemburg, Letonya, Fas, Makedonya, Moğolistan, Malta, Hollanda, Norveç, Pakistan, Polonya, Portekiz, Katar, Romanya, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan, İsveç, Slovakya, Slovenya, Suriye, Tacikistan, Türkmenistan, Tunus, Türkiye, Tian Shan Dağları, Tayvan, Ukrayna, Özbekistan, Vietnam, Yugoslavya.

Pieris rapae, basit teşhis anahtarı:

  1. Kanat üst yüzü beyazdır, kanat altı yüzü sarıdır.
  2. Kanat ucunda siyah noktalar bulunur.
  3. Erkeklerde ön kanat boyunca küçük siyah noktalar bulunur.
  4. Dişilerin ön kanatlarında siyah noktalar yoktur.

Kaynaklar:

  1. Scott, J. A. (1986). The Butterflies of North America: A Natural History and Field Guide. Stanford University Press.
  2. Glassberg, J. (1999). Butterflies through Binoculars: The West. Oxford University Press.
  3. Riotte-Lambert, L., & Malausa, T. (2017). Rapid range shift in a butterfly species associated with climate warming. Ecology and Evolution, 7(20), 8445-8456. https://doi.org/10.1002/ece3.3449
Haritalar/Fotoğraflar
Dünya Dağılımı: 
Afganistan (Palearktik), Almanya (Palearktik), Amerika Birleşik Devletleri (Nearctic), Arnavutluk (Palearktik), Avustralya (Australian), Avusturya (Palearktik), Azerbaycan (Palearktik), Bahreyn (Palearktik), Belçika (Palearktik), Beyaz Rusya (Palearktik), Birleşik Krallık (Palearktik), Bosna-Hersek (Palearktik), Bulgaristan (Palearktik), Çekya (Palearktik), Cezayir (Palearktik), Çin (Palearktik), Danimarka (Palearktik), Ermenistan (Palearktik), Estonya (Palearktik), Fas (Palearktik), Finlandiya (Palearktik), Fransa (Palearktik), Gürcistan (Palearktik), Hindistan (Oriental), Hırvatistan (Palearktik), Hollanda (Palearktik), Irak (Palearktik), İran (Palearktik), İrlanda (Palearktik), İspanya (Palearktik), İsveç (Palearktik), İsviçre (Palearktik), İtalya (Palearktik), İzlanda (Palearktik), Japonya (Palearktik), Katar (Palearktik), Kazakistan (Palearktik), Kıbrıs Rum Kesimi (Palearktik), Kırgızistan (Palearktik), Kuveyt (Palearktik), Letonya (Palearktik), Litvanya (Palearktik), Lüksemburg (Palearktik), Macaristan (Palearktik), Makedonya (Palearktik), Malta (Palearktik), Meksika (Neotropikal), Moğolistan (Palearktik), Norveç (Palearktik), Özbekistan (Palearktik), Pakistan (Palearktik), Polonya (Palearktik), Portekiz (Palearktik), Romanya (Palearktik), Rusya (Palearktik), Slovakya (Palearktik), Slovenya (Palearktik), Suriye (Palearktik), Suudi Arabistan (Palearktik), Tacikistan (Palearktik), Tayvan (PA+IO), Tian Shan Dağları (Palearktik), Tunus (Palearktik), Türkiye (Palearktik), Türkmenistan (Palearktik), Ukrayna (Palearktik), Umman (Afrotropikal), Ürdün (Palearktik), Vietnam (PA+IO), Virjin Adaları (Neotropikal), Yugoslavya (Eski) (Palearktik), Yunanistan (Palearktik)
Sınıflandırma

İçeriklerde Sık Kullanılan Terimler

*Alttür (Subspecies): Türün diğer alt birimlerinden taksonomik olarak farklı, coğrafik olarak sınırlandırılmış, aralarında gen alışverişi olan bölgesel bir topluluk.
*Cins: Birbirine benzer türlerin toplandığı taksonomik kategori. Cins isimleri daima büyük harfle başlar ve italik olarak yazılır. İtalik yazma şansı yoksa altı çizili olarak yazılır. Örn: Polyommatus.
*Dimorfizm: Bir populasyonda morfolojik olarak iki tipin var oluşu.
*Ekolojik Yalıtım (Ekolojik İzolasyon): Aynı yerde yaşayan bir populasyonun kısımları arasında ekolojik nedenlerden dolayı eşeysel yalıt ımın oluşu.
*Eşeysel Dimorfizm: Erkekle dişi arasındaki yapısal farklılık.
*Fenon: Fenotipik olarak birbirine benzeyen örneklerden biri.
*Fenotip: Çevre faktörlerinin etkisiyle belirli sınırlar içinde değişebilen (reaksiyon normu), genotipin meydana getirdiği özelliklerin tümü (çoğunlukla bir bireyin görünüşü).
*Holotip: Üzerinde ilk defa özgül tanımlanmanın yapıldığı (yayınlanmış olmalıdır) va da İndikasyonla verilmiş olan, nominal taksonun tek bir bireyi.
*İkiztür (Siblingspecies): Üreme bakımından ya lıtılmış ; fakat yapısal olarak birbirine benzeyen türler.
*Katalog: Literatüre dayanılarak. belirli bir taksona ait isimlerin ve kaynakların liste halinde verilmesi.
*Kontrol Listesi (Çekliste): Kolleksiyonların düzenlenmesinde yardımcı olmak için, bir grubun taksonlarının bir düzen içinde verilmesi.
*Morfolojik Özellik: Bir organizmanın dış görünümündeki yapısal özelliklerdir. Bu özellikler, bir organizmanın türünü belirlemek, filogenetik ilişkileri anlamak ve evrimsel tarihi anlamak için kullanılabilir. Organizmanın anatomisi, fizyolojisi, histolojisi, embriyolojisi, sistematiği ve taksonomisi gibi birçok farklı alanda önemlidir. Örneğin, kelebeklerin anten yapısı, kanat şekli, bacak yapısı ve renklenme özellikleri gibi morfolojik özellikleri, kelebek türlerinin tanınmasına yardımcı olabilir.
*Nomenklatür: İsimler sistemi.
*Polimorfizm: Bir populasyondaki gen ve fenotip çeşitliliği.
*Sintip (Syntypus): Holotipi ayrılmamış bir tip serisi içerisinde, örneklerin herbirine verilen isim.
*Sinonim (Synonym = Eşad): Aynı taksona birden fazla verilen isimlerin herbiri. Bunlardan eski olanı, yani ilk verileni taksonun geçerli ismi olarak kullanılır.
*Taksan (Taxon; Çoğulu Taxa): Belirli bir kategori içine sokulabilecek ve yeni bir isim verilebilecek kadar fark gösteren taksonomik bir grup. Örneğin: Papilio machaon (tür kategorisinde takson), Papilio (cins kategorisinde takson), Papilionidae (familya kategorisinde takson).
*Tanım (Description): Taksonomide bir taksonun ya da örneğin, sınırlarını ortaya koymaksızın, diğer taksonlarla ayırımını net olarak belirtmeksizin, özelliklerinin verilmesidir.
*Teşhis (Determination): Bir bireyin taksonomik olarak tesbiti.
*Teşhis Anahtarı: Taksonları birbirlerinden kolayca ayırtedebilmek için, belirli bir sisteme göre düzenlenmiş karakter dizinleri.
*Tip (Typus): Bir taksana ismini veren bir örnek.
*Tip Lokalitesi (Locus Typicus): Neotip, lektotip ya da holotipin toplanmış olduğu yer.
*Varyasyon: Kalıtsal olan değişinimler.
*Yerel İsim: Bir taksonun o bölgedeki (yöresel) ismi. Nomenklatür (bilimsel isimlendirme) bakımından önemsizdir.
*Yöresel İsim: Bir taksonun o dildeki ismi.

Her sistematik taksonun sonunda o taksonu ilk defa tanımlayan bilim adamının ismi ve çoğunlukla yayınlandığı tarih bulunur. Örneğin, Pezotettix anatolica Uvarov, 1934. Tarih bir virgül ile yazardan ayrılır. Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılmış olarak kullanılabilir. Örneğin. Linneus. Linn. olarak. Eğer yazar ismi tarih ile birlikte ya da sadece yazar ismi olarak bir parantez içine alınmış ise. bu, tanımlanan türün bir zamanlar (tür tanımlandığı zaman ya da daha sonra) başka bir cinse bağlı olduğunu gösterir. Örneğin, Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939); natoliae tür ismi bir zamanlar Micropodisma'ya bağlıydı, daha sonra cins değişikliği yapılmıştır. Tercihen bu parantezden sonra revizyonu yapanın ismi kullanılır. Örneğin Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939) Weidner, 1969.

Büyük baş harfle yazılmış italik bir isim (tek bir kelime) cinsi gösterir; eğer, sonuna 'sp.' gelirse o cinse ait bir türü, 'spp.' gelirse o cinse ait türleri ifade eder. Örneğin Gompus sp. (bir türü), Gomphus spp. (cinse ait türleri). Aynı durum alttürler için de geçerlidir. Örneğin subsp.; subspp. kullanılır. “ssp.” de aynı zamanda alt türleri belirtmek için kullanılmaktadır.

http://www.nic.funet.fi/pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/