Anadolu Zıpzıpı (Muschampia proteides)

Anadolu Zıpzıpı (Muschampia proteides) Türkiye Dağılım Haritası

Son Güncelleme: - Kaynaklar: A.Koçak + Trakel.org + Adamer Kelebek + Kelebek Türk
Açıklama / Genel Bilgiler

Genel Özellikler
Hesperiidea ailesine mensup kelebekler, "Zıpzıplar" olarak bilinirler. Yapısal olarak diğer kelebeklerden kolayca ayırt edilir. Kafaları ve gözleri iridir. Antenleri birbirinden ayrıktır.

Anadolu zıpzıpı Toros Dağlarının tipik kelebeklerindendir. Konukçu bitkisi Adaçayları (Phlomis sp.) olup, kurak çayırlar ve çam ormanları civarındaki açıklıklar sık görüldükleri alanlardır.

Türkiye Dağılımı
Ege, Batı Akdeniz, Doğu Akdeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güney Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz

Ağustos ayı boyunca Bayburt ilimizde yaygın olarak gözlenebilir.

Kayıt edilen İllerimiz:
Adana, Afyon, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Bayburt, Bitlis, Bolu, Burdur, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Isparta, İçel, Kahramanmaraş, Karaman, Kayseri, Konya, Kütahya, Malatya, Muş, Niğde, Sivas, Tokat, Van

Dünya Dağılımı
Hollanda, Transkafkasya, Irak, İran, Lübnan

Yaşam Döngüsü
İlkbahar başlarında kozadan çıkan erişkin tırtıllar taze yapraklarla kısa bir süre daha beslendikten sonra pupa oluştururlar.

Davranış
Türün tipik bir uçuşu vardır, yere yakın ve çok hızlı uçar.
Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları uçuş zamanıdır.

Benzer Türler ve Ayırt Edilme Yöntemleri
Genelde küçük kelebeklerdir ve hızlı uçucudurlar. Kahverengi, koyu yeşil renktedirler. Vücutları oldukça yoğun biçimde tüylerle kaplıdır. İri siyah petek gözlere sahiptir. Başları oldukça iridir. Diğer kelebek türlerinden kolayca ayırt edilirler.
Kanatlarının daha açık kahverengi üst yüzü Akdeniz zıpzıpına göre daha fazla sayıda ve iri beneklerle bezelidir. Her iki kanadın silik beneklerden oluşan birer kenar alt bandı ve daha geniş grimsi saçakları vardır. Alt yüzünün görünüşü Akdeniz zıpzıpını andırsa da, arka kanat daha açık kırmızımsı kahverengidir. Ön kanat daha az sihaytır.

Haritalar/Fotoğraflar
Kelebek/Tırtıl/Pupa Fotoğrafları: 
Anadolu Zıpzıpı
Dağılım Haritası: 
DTDT KayıtlarıAdameros KayıtlarıTrakel Kayıtları
Kelebek Türk Kayıtları
Sınıflandırma
Üst Familya (Superfamily): 
Alt Familya (Subfamily): 
Kabile (Tribe): 
Cins (Genus): 
Görüldüğü Aylar: 
Kanat Altı Renkleri: 
Kanat Üstü Renkleri: 
Nesil Sayısı: 
1 nesil

İçeriklerde Sık Kullanılan Terimler

*Alttür (Subspecies): Türün diğer alt birimlerinden taksonomik olarak farklı, coğrafik olarak sınırlandırılmış, aralarında gen alışverişi olan bölgesel bir topluluk.
*Cins: Birbirine benzer türlerin toplandığı taksonomik kategori. Cins isimleri daima büyük harfle başlar ve italik olarak yazılır. İtalik yazma şansı yoksa altı çizili olarak yazılır. Örn: Polyommatus.
*Dimorfizm: Bir populasyonda morfolojik olarak iki tipin var oluşu.
*Ekolojik Yalıtım (Ekolojik İzolasyon): Aynı yerde yaşayan bir populasyonun kısımları arasında ekolojik nedenlerden dolayı eşeysel yalıt ımın oluşu.
*Eşeysel Dimorfizm: Erkekle dişi arasındaki yapısal farklılık.
*Fenon: Fenotipik olarak birbirine benzeyen örneklerden biri.
*Fenotip: Çevre faktörlerinin etkisiyle belirli sınırlar içinde değişebilen (reaksiyon normu), genotipin meydana getirdiği özelliklerin tümü (çoğunlukla bir bireyin görünüşü).
*Holotip: Üzerinde ilk defa özgül tanımlanmanın yapıldığı (yayınlanmış olmalıdır) va da İndikasyonla verilmiş olan, nominal taksonun tek bir bireyi.
*İkiztür (Siblingspecies): Üreme bakımından ya lıtılmış ; fakat yapısal olarak birbirine benzeyen türler.
*Katalog: Literatüre dayanılarak. belirli bir taksona ait isimlerin ve kaynakların liste halinde verilmesi.
*Kontrol Listesi (Çekliste): Kolleksiyonların düzenlenmesinde yardımcı olmak için, bir grubun taksonlarının bir düzen içinde verilmesi.
*Morfolojik Özellik: Bir organizmanın dış görünümündeki yapısal özelliklerdir. Bu özellikler, bir organizmanın türünü belirlemek, filogenetik ilişkileri anlamak ve evrimsel tarihi anlamak için kullanılabilir. Organizmanın anatomisi, fizyolojisi, histolojisi, embriyolojisi, sistematiği ve taksonomisi gibi birçok farklı alanda önemlidir. Örneğin, kelebeklerin anten yapısı, kanat şekli, bacak yapısı ve renklenme özellikleri gibi morfolojik özellikleri, kelebek türlerinin tanınmasına yardımcı olabilir.
*Nomenklatür: İsimler sistemi.
*Polimorfizm: Bir populasyondaki gen ve fenotip çeşitliliği.
*Sintip (Syntypus): Holotipi ayrılmamış bir tip serisi içerisinde, örneklerin herbirine verilen isim.
*Sinonim (Synonym = Eşad): Aynı taksona birden fazla verilen isimlerin herbiri. Bunlardan eski olanı, yani ilk verileni taksonun geçerli ismi olarak kullanılır.
*Taksan (Taxon; Çoğulu Taxa): Belirli bir kategori içine sokulabilecek ve yeni bir isim verilebilecek kadar fark gösteren taksonomik bir grup. Örneğin: Papilio machaon (tür kategorisinde takson), Papilio (cins kategorisinde takson), Papilionidae (familya kategorisinde takson).
*Tanım (Description): Taksonomide bir taksonun ya da örneğin, sınırlarını ortaya koymaksızın, diğer taksonlarla ayırımını net olarak belirtmeksizin, özelliklerinin verilmesidir.
*Teşhis (Determination): Bir bireyin taksonomik olarak tesbiti.
*Teşhis Anahtarı: Taksonları birbirlerinden kolayca ayırtedebilmek için, belirli bir sisteme göre düzenlenmiş karakter dizinleri.
*Tip (Typus): Bir taksana ismini veren bir örnek.
*Tip Lokalitesi (Locus Typicus): Neotip, lektotip ya da holotipin toplanmış olduğu yer.
*Varyasyon: Kalıtsal olan değişinimler.
*Yerel İsim: Bir taksonun o bölgedeki (yöresel) ismi. Nomenklatür (bilimsel isimlendirme) bakımından önemsizdir.
*Yöresel İsim: Bir taksonun o dildeki ismi.

Her sistematik taksonun sonunda o taksonu ilk defa tanımlayan bilim adamının ismi ve çoğunlukla yayınlandığı tarih bulunur. Örneğin, Pezotettix anatolica Uvarov, 1934. Tarih bir virgül ile yazardan ayrılır. Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılmış olarak kullanılabilir. Örneğin. Linneus. Linn. olarak. Eğer yazar ismi tarih ile birlikte ya da sadece yazar ismi olarak bir parantez içine alınmış ise. bu, tanımlanan türün bir zamanlar (tür tanımlandığı zaman ya da daha sonra) başka bir cinse bağlı olduğunu gösterir. Örneğin, Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939); natoliae tür ismi bir zamanlar Micropodisma'ya bağlıydı, daha sonra cins değişikliği yapılmıştır. Tercihen bu parantezden sonra revizyonu yapanın ismi kullanılır. Örneğin Rammepodisma natoliae (Ramme, 1939) Weidner, 1969.

Büyük baş harfle yazılmış italik bir isim (tek bir kelime) cinsi gösterir; eğer, sonuna 'sp.' gelirse o cinse ait bir türü, 'spp.' gelirse o cinse ait türleri ifade eder. Örneğin Gompus sp. (bir türü), Gomphus spp. (cinse ait türleri). Aynı durum alttürler için de geçerlidir. Örneğin subsp.; subspp. kullanılır. “ssp.” de aynı zamanda alt türleri belirtmek için kullanılmaktadır.

http://www.nic.funet.fi/pub/sci/bio/life/insecta/lepidoptera/ditrysia/